
“Nëse gjysma e majtë e trurit kontrollon gjysmën e djathtë të trupit, atëherë vetëm mëngjarashët janë në mendjen e duhur.” – W.C. Fields
Sot festojmë Ditën Ndërkombëtare të mëngjarashëve, themeluar në vitin 1976 nga Dean R. Campbell, themelues i Klubit të Mëngjarashëve. Qëllimi i saj është të rrisë ndërgjegjësimin për sfidat e përditshme që përballen rreth 10% e njerëzve në botë dhe të nderojë ata që ndonjëherë ndihen si “të lënë pas” në një botë ku mbizotëron dora e djathtë.
Ja 7 të vërteta për mëngjarashët që ndoshta nuk i dinit:
1. Stigmat historike
Historikisht, mëngjarashët janë parë si të këqinj. Magjia e zezë shpesh quhej “rruga e dorës së majtë” dhe gjatë Mesjetës disa mëngjarashë digjeshin në shtyllë për lidhje me djallin. Shumë tekste fetare, përfshirë krishtërimin, privilegjonin dorën e djathtë, duke e parë si "të pastër dhe të favorshme".
2. Bëheshin me njolla nga boja
Para shpikjes së stilolapsave, të shkruaje si mëngjarash me pendë nënkuptonte të njollosje gjithë letrën dhe duart e tua me bojë. Në shumë shkolla, fëmijët mëngjarashë janë detyruar të shkruajnë me dorën e djathtë, me raste edhe duke u lidhur dorën e majtë pas shpine.
3. Asociimet kulturore
Dora e majtë shpesh shihet si e papastër në disa kultura. Në Indi, Pakistan, Nepal dhe Lindjen e Mesme, është e papërshtatshme të përdorësh dorën e majtë për të ngrënë ose për të marrë objekte, ndërsa në Islam përdoret për pastrimin personal.
4. Përshtatshmëria gjinore
Më shumë mëngjarashë janë djemtë dhe burrat. Një studim i vitit 2008 tregoi se 23% më shumë burra janë mëngjarashë krahasuar me gratë.
5. Migrena
Studime kanë treguar se mëngjarashët kanë më shumë gjasa të përjetojnë migrenë dhe probleme të sistemit imunitar, duke përfshirë alergjitë dhe sëmundjet autoimune.
6. Avantazhet krijuese
Rreth 20% e mëngjarashëve përdorin më shumë hemisferën e djathtë të trurit për lëvizje dhe krijimtari, krahasuar me vetëm 5% të personave që shkruajnë me dorën e djathë. Kjo shpjegon pse figura të mëdha si Leonardo Da Vinci, Charlie Chaplin, Jimi Hendrix, David Bowie dhe Kurt Cobain ishin mëngjarashë.
7. Kafshët mëngjarashe
Edhe disa kafshë kanë preferencë për dorën e majtë. Studimet tregojnë se shumica e kangurëve përdorin krahun e majtë për aktivitete të përditshme, ndërsa të djathtën për veprime që kërkojnë forcë.
Gëzuar Ditën Ndërkombëtare të mëngjarashëve!