English
Health

Si të shmangni depresionin sezonal, sipas ekspertit që e zbuloi atë

Si të shmangni depresionin sezonal, sipas ekspertit që e zbuloi
Foto: Shutterstock

Me afrimin e dimrit, shumë njerëz ndjejnë lodhje, mungesë energjie dhe trishtim të pashpjegueshëm. Kjo gjendje njihet si çrregullimi afektiv sezonal (seasonal affective disorder - SAD), një formë depresioni që shfaqet zakonisht gjatë muajve të ftohtë, kur ditët janë më të shkurtra dhe drita e diellit është e pakët.

Sipas psikiatrit Norman Rosenthal, i cili identifikoi këtë çrregullim në vitet 1980, rreth 5% e amerikanëve vuajnë nga SAD çdo vit. Gratë janë rreth katër herë më të predispozuara për ta përjetuar krahasuar me burrat. Shumica ndjejnë përmirësim të ndjeshëm sapo kthehet pranvera dhe rritet ekspozimi ndaj dritës natyrore.

Simptomat e zakonshme

SAD karakterizohet nga një sërë simptomash që përfshijnë:

- rënie të humorit dhe ndjesi të vazhdueshme trishtimi
- lodhje dhe mungesë motivimi
- gjumë i shtuar gjatë ditës
- dëshirë e fortë për ushqime të ëmbla dhe me karbohidrate
- humbje interesi për aktivitete që dikur sillnin kënaqësi

Ndryshe nga depresioni klasik, këto shenja ndjekin një ritëm sezonal, duke u përkeqësuar në dimër dhe zhdukur në verë.

Shkencëtarët besojnë se mungesa e dritës natyrore është faktori kryesor që shkakton SAD. Drita diellore ndikon drejtpërdrejt në prodhimin e melatoninës dhe serotoninës, dy substanca që rregullojnë gjumin dhe humorin. Kur ditët janë më të errëta, ritmet tona biologjike - të njohura si “ora e brendshme” - prishen, duke çuar në gjendje depresive dhe mungesë energjie.

Këshillat e ekspertit për ta shmangur këtë gjendje

Përdorni terapi me dritë çdo ditë: Rosenthal rekomandon përdorimin e një pajisjeje “light box” me dritë të bardhë, me intensitet rreth 10,000 lux, për 30 minuta çdo mëngjes. Kjo ndihmon në rregullimin e ritmeve të gjumit dhe në përmirësimin e humorit.

Dilni jashtë dhe shijoni dritën natyrore: Edhe në ditë me re, drita natyrore ka efekt pozitiv. Ecjet në mëngjes ose gjatë drekës janë një mënyrë e thjeshtë për të marrë energji dhe për të balancuar prodhimin e melatoninës dhe serotoninës.

Mbani trupin aktiv: Aktiviteti fizik, si ecja, yoga, vrapi apo çfarëdo lloj ushtrimi që ju pëlqen, është një nga mënyrat më të fuqishme për të luftuar simptomat e depresionit sezonal. Lëvizja nxit qarkullimin e oksigjenit.

Meditoni dhe praktikoni ndërgjegjësim (mindfulness): Rosenthal thekson se meditimi i përditshëm ndihmon në reduktimin e stresit dhe në përforcimin e rezistencëns emocionale gjatë muajve të dimrit.

Ruani lidhjet shoqërore: Ndjenja e izolimit shpesh e përkeqëson gjendjen. Përdorni takime, telefonata apo edhe aktivitete të vogla me miqtë për të qëndruar në kontakt me të tjerët.

Kërkoni ndihmë profesionale nëse është e nevojshme: Në raste më të rënda, Rosenthal sugjeron terapi konjitive të sjelljes ose mjekim, gjithmonë nën kujdesin e një specialisti të shëndetit mendor.

Mos humbisni edhe

REELS

Artistja e njohur Elhaida Dani ka fituar rolin e Esmeraldes ne versionin italian te musicalit te famshem “Notre Dame de Paris” nga Riccardo Cocciante. Dani, ish-fituesja e edicionit te parë të “Voice of Italia” ka vite që performon në rolin e Esmeraldes (nga viti 2016), ne versionin francez, duke dhene shfaqje sold-out ne teatrot me te medha te botes nga Parisi ne Singapor. Si nje Esmeralda italiane, Elhaida do te performoje ne teatrot me te mira te Italise, duke perfshire edhe 4 netë ne Arena di Verona. “Notre Dame de Paris” eshte nga prodhimet e llojit “musical” me te famshem ne bote dhe ka nje cmim Guiness per hapjen me te suksesshme ndonjehere te nje musical. Prej 27 vjetesh, kjo shfaqje franceze e kompozuar nga Riccardo Cocciante dhe e shkruar nga Luc Plandomon, eshte vene ne skene mbi 5000 here dhe eshte pare nga me shume se 15 milion spektaktore.

Një fustan i bukur e ndryshon menjëherë ndjesinë e festave. ✨ Koleksioni festiv i @kraspiofficial vjen me deri në 50% ulje: i krijuar për netët që kërkojnë më shumë shkëlqim dhe prani. Një koleksion i menduar për ty që, sapo hyn në një dhomë, ndryshon energjinë e saj.

Është zhvilluar në Durrës Turneu Kombëtar i Basketbollit të Unifikuar 2025, një ditë plot plot pozitivitet,sport dhe momente frymezuese. Special Olympics Albania, me mbështetjen e Coca-Cola, solli në fushë mbi 150 sportistë që na kujtuan se sporti është për të gjithë. Një event që inspiroi, bashkoi dhe tregoi sa bukur është kur talenti dhe përfshirja shkojnë krah për krah. ❤️✨ #UnifiedSports #CocaColaBottlingShqipëria #SpecialOlympics #BasketballForAll

Lëkura jote meriton më të mirën dhe ky është momenti. ✨ Përfito 35% ulje në të gjitha injeksionet gjatë ofertës festive në Dermaluxe Clinic Tirana. Kujdes i avancuar dhe rezultate të sigurta. @dermaluxe_clinic_tirana ℹ️ Për më shumë informacion, shkoni në stories / highlights.

Ishte diss për nusen apo diçka e lezetshme për t’u përmendur? Po nusja po qesh nga sikleti apo e vlerësoi fjalimin e tij? Si e shihni ju këtë moment viral?

Shakira këndon me djemtë e saj në Buenos Aires

🚘 @auto.trego është një platformë moderne shqiptare për shit-blerje automjetesh, që ofron një përvojë të shpejtë dhe efektive ⬇️ ▪️ Publikimi i makinës është falas dhe procesi është shumë i thjeshtë. ▪️ Website me dizajn të pastër dhe filtra të avancuar kërkimi, që mundësojnë gjetjen e makinës sipas çmimit, vitit, markës dhe kilometrave. ▪️ Në platformë mund të krijoni profile, të shisni ose të ruani makinat e preferuara dhe të kontaktoni shitësit direkt. ▪️ Audienca është e fokusuar ekskluzivisht në tregun e automjeteve, duke garantuar blerës dhe shitës realë.

😂🥰 . . Credits: @erolajons

Ajo ndjesia kur gjen veshjen e përsosur dhe është me ulje. @azzured.co ✨10% ulje nëse përdorni kodin #PaManual vetëm gjatë muajit dhjetor. Garderoba jote po kërkon një glow-up dhe momenti është tani. 💗

Tjetër nivel, tjetër energji @albanskenderaj ✨ Momente nga 4 netët e “MOTIV” në Prishtinë! 🥰 . . . Credits: @albanskenderaj

How to avoid seasonal depression, according to the expert who discovered it

Si të shmangni depresionin sezonal, sipas ekspertit që e zbuloi
Photo: Shutterstock

As winter approaches, many people feel tired, lack energy, and unexplained sadness. This condition is known as seasonal affective disorder (SAD), a form of depression that typically appears during the colder months, when days are shorter and sunlight is scarce.

According to psychiatrist Norman Rosenthal, who identified the disorder in the 1980s, about 5% of Americans suffer from SAD each year. Women are about four times more likely to experience it than men. Most people experience significant improvement once spring arrives and exposure to natural light increases.

Common symptoms

SAD is characterized by a range of symptoms that include:

- low mood and persistent feelings of sadness
- fatigue and lack of motivation
- increased daytime sleepiness
- strong cravings for sweet and carbohydrate foods
- loss of interest in activities that once brought pleasure

Unlike classic depression, these signs follow a seasonal rhythm, worsening in winter and disappearing in summer.

Scientists believe that a lack of natural light is a major factor in causing SAD. Sunlight directly affects the production of melatonin and serotonin, two substances that regulate sleep and mood. When the days are darker, our biological rhythms - known as our “internal clock” - are disrupted, leading to depressive states and a lack of energy.

Expert advice to avoid this situation

Use light therapy every day: Rosenthal recommends using a white light box, with an intensity of about 10,000 lux, for 30 minutes every morning. This helps regulate sleep rhythms and improve mood.

Get outside and enjoy natural light: Even on cloudy days, natural light has a positive effect. Morning or lunchtime walks are an easy way to get energy and balance the production of melatonin and serotonin.

Keep your body active: Physical activity, such as walking, yoga, running, or any type of exercise you enjoy, is one of the most powerful ways to combat the symptoms of seasonal depression. Movement promotes oxygen circulation.

Meditate and practice mindfulness: Rosenthal emphasizes that daily meditation helps reduce stress and strengthen emotional resilience during the winter months.

Maintain social connections: Feeling isolated often makes the situation worse. Use meetings, phone calls, or even small activities with friends to stay in touch with others.

Seek professional help if necessary: ​​In more severe cases, Rosenthal suggests cognitive behavioral therapy or medication, always under the care of a mental health specialist.

×